روش تحقیق

روش تحقیق حاضر توصیفی-تطبیقی بوده و از اسناد، کتب، مقالات فارسی و لاتین موجود در خصوص گردشگری و گردشگری مذهبی  استفاده می شود، از آنجا که مطالعات تطبیقی از دوران گذشته در مطالعات علمی جایگاه ویژه ای داشته برانیم از این روش استفاده کنیم، مطالعه تطبیقی عبارت است از نوعی روش بررسی که پدیده ها را در کنار هم می سنجد و به منظور یافتن نقاط افتراق و تشابه آنها را تجزیه و تحلیل می کند. مطالعه تطبیقی حداقل دو پدیده را برای بررسی بر می گزیند و به تمامی جوانب و وجوه آنها دقیقاُ  می نگرد و به کمک متقیر ها آنها را نسبت به هم مقایسه می کند و نقاط تشابه و اختلافشان را می شناسد، اصولاُ مطالعه و تطبیق جایگاه محوری در اندیشه های بشری دارد و هسته روش شناختی روش علمی نیز هست. همچنین در این تحقیق با استفاده از روش AHP به تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده درمطالعه تطبیقی این کلان شهرها وبررسی شاخص های مورد نظر استفاده می شود.

۱-۷-۱- مراحل فرآیند تحلیل سلسله مراتبی

فن AHP در تعیین اولویت های تحقیقاتی، روشی سلسله مراتبی است که اساس آن بر درخت سلسله مراتب نهفته است. بر اساس فن AHP هر موضوع تصمیم گیری دارای درختی است که سطح یک آن هدف[۱] و سطح آخر آن گزینه های رقیب[۲] خواهد بود.

سطوح بین سطح اول و سطح آخر شامل عوامل(معیار) است. چنانچه فرض کنیم سطح اول یک درخت تصمیم گیری موضوع تعیین اولویت های تحقیقاتی، تعیین بهترین اولویت تحقیقاتی باشد و در سطح آخر نیز محور (زمینه) های تحقیقاتی قرار گرفته باشد، سطح مابین را می توان معیار ها و شاخص های ارزیابی زمینه های تحقیقاتی تعریف کرد. بدین ترتیب، فرض کنید که برای تحقیقات n محور(زمینه) تحقیقاتی وجود دارد که می خواهیم آنها را با توجه به m معیار(شاخص) اولویت بندی نماییم. بر این اساس درخت سلسله مراتب به صورت شکل زیر قابل نمایش خواهد بود.

شکل ۱-۱ : درخت سلسله مراتب تصمیم در فن AHP

با ترسیم درخت سلسله مراتب تصمیم برای اولویت بندی زمینه های تحقیق، می توان فن AHP را برای استخراج فهرست اولویت های تحقیقاتی و ضریب اهمیت هر یک از زمینه ها، از بالاترین ضریب اهمیت تا کمترین ضریب استخراج کرد.

مرحله  ۱) مقایسات زوجی:

در فن AHP، باید زمینه تحقیقاتی را نسبت به تک تک معیارها مقایسه زوجی نمود. بدین ترتیب، m ماتریس n*n وجود خواهد داشت که نشان دهنده مقایسه دوبدوی گزینه های تحقیقاتی در سطح آخر خواهد بود. علاوه بر این m ماتریس، یک ماتریس m*m نیز باید به دست تصمیم گیرنده پر شود که بیانگر مقایسات زوجی شاخص های ارزیابی زمینه های تحقیقاتی نسبت به هدف در سطح ۱ است. مقایسات زوجی در فن AHP باید برگرفته از طیف ساعتی باشد. این طیف دارای مقیاسی است که دامنه آن از «ترجیح مساوی» تا «بی نهایت مرجح» می باشد. چنانچه تصمیم گیرندگان بخواهند برای اولویت بندی تحقیقات، از فن AHP استفاده نمایند، باید از این طیف برای مقایسات زوجی استفاده کنند.  طیف ساعتی عبارتند از:

جدول ۱-۱ : مقایسات زوجی طیف ساعتی

بدیهی است که در این مرحله (m+1 ) ماتریس بر اساس مقایسات زوجی به دست می آید که قطر آن ۱ و پایین قطر، معکوس عناصر بالای قطر خواهد بود.

مرحله ۲) استخراج ضرایب اهمیت ماتریس ها

در این مرحله، ابتدا ماتریس مقایسات زوجی، که از مرحله ۱ استخراج شده است، بهنجار[۳] می شود. اگر اعداد به دست آمده از طیف ساعتی را  بدانیم. ماتریس های بهنجار شده بر اساس رابطه زیر بدست می- آید.

)              (j=1,2,3,…,m)               (۱-۵(

که در آن:

مقدار ترجیح عامل iام به jام:  مقدار به هنجار شده ترجیح عامل iام به jام،  خواهد بود.

رابطه  (۵-۱) بر این اصل استوار است که اولویت های تحقیقاتی را تصمیم گیرنده ای واحد انجام دهد.

ولی چنانچه بیش از یک تصمیم گیرنده در تعیین اولویت های تحقیقاتی نقش داشته باشند، ناچار باید به تلفیق تصمیمات اعضا گروه تصمیم گیرنده پرداخت. در چنین مواقعی، ابتدا ماتریس ترکیبی گروه به صورت زیر به دست می آید:

)                ۵-۲(

رابطه (۵-۲) نشان دهنده میانگین هندسی نظرهای مختلف اعضا گروه تصمیم گیرنده است که در آن فرض شده است:

مقدار ترجیح عامل iام به jام از نظر فرد  Lام:

تعداد اعضای گروه تصمیم گیری: N

میانگین هندسی ترجیح عامل iام به jام:

بدین ترتیب، رابطه (۵-۱) برای بهنجار کردن مقایسات زوجی گروه به شرح زیر تغییر می کند:

(j=1,2,3,…,m)   )         ۵-۳(

که در آن:

با به دست آوردن ماتریس  ضرایب اهمیت هر یک از گزینه ها و معیار به صورت زیر محاسبه می شود:

(j=1,2,3,…,m)   )         )(۵-۴(

که در آن  نشان دهنده مقدار اهمیت عامل i در میان سایر عوامل خواهد بود.واضح است که رابطه (۵-۴)، اهمیت عامل i را در میان سایر عوامل هم سطح خود، نسب به یک عامل سطح بالاتر، نشان می دهد. حال برای استخراج ضریب اهمیت هر یک از زمینه های تحقیقاتی، با توجه به کلیه شاخص های ارزیابی، باید به مرحله (۳) رفت:

مرحله ۳ ) استخراج اولویت های تحقیقاتی

بر اساس رابطه (۴) ضریب اهمیت هر یک از زمینه های تحقیقاتی در سطح ۳ ، درخت سلسله مراتب اولویت های تحقیقاتی ، توجه به هر یک از معیار های سطح دو درخت، مشخص می شود. بنابر این، هر زمینه تحقیقاتی دارای m معیار است. همچنین به کمک همین رابطه می توان هر یک m معیار را نسبت به هم در راستای سطح ۱ درخت مشخص کرد. بدین ترتیب، هر مقدار سطح ۳ دارای مقدار وزنی در سطح ۲ خواهد بود.

با استفاده از میانگین موزون می توان (m+1 ) بردار وزنی (که مجموع همه آنها مساوی است) را با هم تلفیق کرد. بدین ترتیب، یک بردار n*1 بدست می آید که مجموع آن مساوی ۱، و ردیف های آن نشان دهنده ضریب اهمیت زمینه های تحقیقاتی است.

مرحله ۴) محاسبه نرخ سازگاری

علّت اینکه در مرحله ۱ (مقایسات زوجی) بر استفاده از طیف ساعتی تأکید شد، این است که استفاده از نرخ سازگاری برای بررسی درجه پایایی ماتریس های مقایسه عوامل است. برخی از اعضا گروه تصمیم گیری ممکن است تجربه و تخصص کافی برای پر کردن پرسشنامه مقایسه گزینه ها یا معیارها نداشته باشند. از این رو چنین افرادی باید از عضویت گروه حذف شوند. ساعتی معتقد است که هر ماتریس مقایسه باید از حداقل نرخ سازگاری برخوردار باشد که با استفاده از ریاضیات بردار ویژه[۴] قابل محاسبه است. گام های محاسبه نرخ سازگاری عبارت است از:

مرحله(۴-۱) محاسبه بردار حاصل جمع موزون[۵]

WSV =A.W)                 )(۵-۵(

که در آن بردار ضرایب حاصل از هر ماتریس مقایسات زوجی است که از رابطه (۵-۴)  به دست می- آید و A ماتریس اولیه مقایسات زوجی است.

مرحله ۴-۲) محاسبه بردار سازگاری[۶]

CV=         ))(۵-۶(

مرحله ۴-۳) محاسبه شاخص سازگاری

)(CI=           )۵-۷(

که در آن n بیانگر ابعاد ماتریس است و بر اساس متوسط بردار سازگاری (CV ) به دست می آید.

نرخ سازگاری (CV )  برابر است با شاخص سازگاری (CI ) تقسیم بر شاخص تصادفی[۷] که از جدول ساعتی تعیین می شود:

[۱] -goal

[۲] -alteatives

[۳] -normalized

[۴] -Eigen Value

[۵] -Weighted Sum Vector(WSV)

[۶] -Consistency Vector(CV)

[۷] -Random Index(RI)

 متن فوق تکه ای از این پایان نامه بود

برای دیدن جزئیات بیشتر ، خرید و دانلود آنی فایل متن کامل می توانید به لینک زیر مراجعه نمایید:

متن کامل